Chińska teoria pięciu żywiołów
Dieta pięciu przemian oparta jest na starożytnej chińskiej koncepcji wu xing, która zakłada istnienie we wszechświecie pięciu elementów (żywiołów), nieustająco oddziałujących na siebie. Drewno, ogień, ziemia, metal i woda wciąż wpływają na siebie, powodując niszczenie lub odradzanie. Woda niszczy ogień, gasząc go, ale z wody odradza się drzewo, zaś z ognia powstaje popiół i potem ziemia. Cykle niszczenia i odradzania są przeciwstawne (jak yin i yang), powodują ciągły ruch i są przyczyną zachodzących zmian w naturze. "Przemieniają" się pory dnia, pory roku, fazy życia człowieka, zwierząt i roślin, zaś dzięki tym przemianom panuje równowaga we wszechświecie. Według Chińczyków liczba 5 jest idealna, gdyż symbolizuje nie tylko 5 żywiołów, ale i 5 pór roku, 5 pór dnia, 5 stron świata i wreszcie 5 smaków. Każda piątka elementów wzajemnie na siebie oddziałuje i tylko idealna równowaga między nimi zapewnia harmonię.
Najważniejsze zasady diety pięciu przemian
Oparta na teorii wu xing dieta 5 przemian dzieli produkty spożywcze według smaków oraz według energii, jaką wywołuje ich spożycie. Wyróżnia się więc 5 smaków: smak kwaśny (drewno), gorzki (ogień), słodki (ziemia), ostry (metal) i słony (woda) oraz 5 typów pokarmów wg ich ciepłoty: gorące, ciepłe, neutralne, zimne i chłodzące.
Każdy z 5 smaków ma wpływ na określone organy człowieka, np. kwaśny negatywnie wpływa na wątrobę, gorzki reguluje procesy trawienne, słodki poprawia pracę żołądka, ostry szkodzi jelitom, zaś słony ma wpływ na nerki. Aby wszystkie narządy dobrze funkcjonowały, należy więc tak komponować posiłki, by w każdym z nich znalazł się każdy z 5 smaków. W przypadku problemów z pracą jakiegoś organu, wystarczy zmniejszyć ilość danego smaku, mającego na niego wpływ.
Podział pokarmów wg ich temperatury nakazuje odżywiać się zgodnie z rytmem pór roku oraz z klimatem, w jakim się żyje. Latem należy jeść więcej posiłków chłodzących, natomiast zimą warto wybierać potrawy rozgrzewające. W menu najwięcej jednak powinno być potraw neutralnych oraz ciepłych (3 posiłki ciepłe w ciągu dnia), gdyż są one lekkostrawne.
Dieta pięciu przemian nie zaleca picia alkoholu, jedzenia dużej ilości tłuszczów zwierzęcych, wędzonego mięsa, cukrów oraz produktów kwaśnych. Najwięcej miejsca w codziennym jadłospisie powinny zajmować produkty roślinne, a najmniej produkty pochodzenia zwierzęcego.
Podział pokarmów wg pięciu żywiołów
Najtrudniejsze w przestrzeganiu diety 5 przemian jest zapamiętanie podziału produktów spożywczych wg smaku i energii. Najlepiej jest sporządzić sobie samodzielnie tabelę lub skorzystać z gotowej ściągawki.
Przykładowy podział produktów wg smaków wygląda następująco:
Produkty kwaśne: ocet winny, kwaśne owoce, pomidory, drób, biały ser, jogurt, pszenica.
Produkty gorzkie: brokuły, kasza gryczana, kawa, herbata, piwo.
Produkty słodkie: ziemniaki, marchewka, kukurydza, mleko, miód, słodkie owoce.
Produkty ostre: czosnek, cebula, pieprz, dziczyzna, ryż.
Produkty słone: wędliny, wieprzowina, morskie ryby, owoce morza.
Z kolei produkty podzielone wg energii to np.:
Produkty gorące: ostre przyprawy, masło, cebula, czekolada, kawa.
Produkty zimne: jogurt, pomidory, ogórki, sałata, melon.
Produkty neutralne: warzywa strączkowe, kapusta, ziemniaki, brązowy ryż, buraki, chleb.
Dieta pięciu przemian poprawia przemianę materii i przyswajanie składników odżywczych z pokarmów, a także ma wpływ na działanie wszystkich narządów i pomaga utrzymać szczupłą sylwetkę oraz dobrą formę.
